Waarom zou iemand, een organisatie, een instelling of een enkeling willen meewerken om een project met de digitale ambities van onze stichting mogelijk te maken? Heel simpel: omdat ons doel om de representatieve informatie die over Katendrecht bestaat via één plek op internet toegankelijk te maken, ronduit sympathiek is. Maar ook, omdat wij als vrijwilligers gratis en voor niks werk kunnen verrichten waar geen vergoeding tegenover staat (zie desgewenst de pagina over onze aanpak). Bovendien verwijzen onze site en beeldbank ook nog eens actief naar iedereen die meegewerkt heeft (tenzij men dat niet wil), in het belang van het bereik van nóg meer geïnteresseerden, op welke grond ook.
Want er was immers geen centrale plek was waar informatie over Katendrecht bewaard wordt of waar op z’n minst aangegeven staat waar een en ander te vinden is. Evenmin zijn al die herinneringen logisch geordend. Het is dus best ingewikkeld om een goed idee van het verleden van onze – door de jaren heen best wel complexe – woonomgeving te krijgen. Maar het is ronduit jammer dat door deze versnippering de kans groot is dat er interessant historisch materiaal van Katendrecht verloren gaat!
Daarom is (na een voorbereiding van ruwweg een jaar) in het najaar van 2009 de Stichting Historisch Katendrecht opgericht. Met als doel om gedurende vijf jaar een representatief deel van wat in de geschiedenis van Katendrecht belangrijk is, gemakkelijk en gestructureerd bij elkaar te brengen. En dat doen we door alles wat we tegenkomen, op een rijtje te zetten. Níet met een gebouw, niet met wéér een boek, maar digitaal: op internet. Daardoor kan iedereen dat ook allemaal van waar dan ook met een computer bekijken.
Wij begrijpen natuurlijk best dat er verschillende belangen spelen. Dan gaat het niet zozeer over het maken van lijstjes met vroegere etablissementen of winkeliers en evenmin over het optekenen van mooie verhalen uit het verleden, maar al gauw wel over oude foto’s en filmpjes. Want als bijvoorbeeld het verkopen van foto’s de bron van inkomsten is, dan ga je die niet gratis op internet zetten. Tenzij een lage resolutie wordt gebruikt of een tekst over de afbeelding heen gezet wordt: zie hier diverse voorbeelden. Maar door bij elke afbeelding het gehanteerde copyright, de auteur en/of eigenaar, alsmede een verwijzing naar de betreffende site (waar dan vaak ook zo’n afbeelding te bestellen of soms het origineel zelfs te koop is) te vermelden, wordt zelfs aan die gewenste inkomsten een positieve bijdrage geleverd, toch?
Gelukkig is er nog veel bewaard over Katendrecht (ook al is zo’n beetje alles van vóór 1903 verdwenen, toen tijdens het bombardement in 1940 een deel van het Stadstimmerhuis door brand verloren is gegaan). Veel herinneringen zijn de afgelopen decennia in allerlei boeken en artikelen vastgelegd. Op de site van Café De Reünie (van Petra de Reus – sinds 2007 – ondertussen weer verdwenen), op de site van Kamp Eikendal (van Marco van Bergem – sinds 2008) en op de site Katendrechters (van Willem van Meer – sinds 2010) worden nog meer herinneringen opgehaald: verdwenen café’s, winkels van vroeger, oude klassefoto’s, verhalen uit een ver verleden. Het Gemeentearchief Rotterdam bewaart oude plattegronden, dossiers en foto’s. En oude foto’s zijn ook te vinden bij het Nationaal Archief, Spaarnestad Photo, het Nederlands Fotomuseum, Stichting Ons Rotterdam, Rotterdan van Toen van Leo van Hoek, de Oud Rotterdammer – om er maar een aantal te noemen. Verder zijn er bedrijfsmatige verzamelingen, zoals bijvoorbeeld van de antiquair en uitgeverij Voet. In het menu staan op zoek en links de diverse connecties. En er zitten natuurlijk nog heel wat herinneringen in vele hoofden, fotoalbums en ‘oude schoenendozen’.
Onze aanpak en opstelling leidde al tot medewerking van een aantal van de volgende partijen:
- Archiefinstellingen (van bijvoorbeeld gemeenten) omvatten veelal een veel groter werkterrein dan een gezelschap dat zich heel nadrukkelijk op een specifiek gebied – in ons geval dus Katendrecht – richt. En omdat er ook nog eens met vrijwilligers wordt gewerkt, is er meer tijd beschikbaar van alles uit te zoeken (crowdsourcing) en om materiaal te verwerven (dat waar mogelijk dan aan het gemeentearchief Rotterdam ter beschikking gesteld kan worden). Die combinatie leidt ertoe dat de beschrijvingen bij het beeldmateriaal nauwkeuriger kunnen worden en die informatie staat de volgende generaties dan weer ter beschikking. Want het doel van een Archief is immers niet alleen het verzamelen en conserveren, maar ook het toegankelijk en zichtbaar maken van het beschikbare materiaal. Het Gemeentearchief Rotterdam (tegenwoordig bekend als Stadsarchief Rotterdam) heeft onderzocht hoe het mogelijk is om binnen de regels van het copyright het beeldmateriaal over Katendrecht dat op hun site staat ook via Picasaweb zichtbaar te maken en in samenhang met de nieuwe site van de GAR (die in augustus 2011 operationeel is geworden en die de komende periode nog verder zal worden uitgebreid) zetten wij dan het relevante materiaal op de beeldbank van onze stichting, met uiteraard steeds een link naar de site van het Stadsarchief. Als al het materiaal van het Stadsarchief een definitieve unieke plek op hun site heeft gekregen dan zullen ook de individuele links naar dat materiaal opgenomen worden. Bovendien heeft Arie van der Schoor ons zijn literatuurlijst ter beschikking gesteld.
- Institutionele archieven (van bijvoorbeeld gespecialiseerde organisaties). Ook het doel van deze organisaties is naast het verzamelen en conserveren, het toegankelijk maken van het beschikbare materiaal. Zo heeft de Katendrechtse Bewonersorganisatie KBO intensief meegewerkt door beeldmateriaal beschikbaar te stellen dat aan deze organisatie door de tijd heen van diverse bedrijven en personen heeft ontvangen en dit bovendien vergezeld van nuttige adviezen. En de Stichting Ons Rotterdam heeft uit hun omvangrijk archiefmateriaal, foto’s over Katendrecht bewerkt tot een powerpoint presentatie ten behoeve van te houden presentaties en lezingen. Terwijl er ook goede kontakten en waar mogelijk ook uitwisseling van materiaal en medewerking aan bijeenkomsten bestaan tussen Café De Reünie (van Petra de Reus) en de site Katendrechters (van Willem van Meer).
- Antiquariaten en sommige fotografen zoeken natuurlijk ook afzetmogelijkheden voor al het fraais dat gemaakt en beschikbaar is. En door het materiaal (ook) via onze Katendrecht BeeldBank (in enigerlei vorm – zie hiervóór) beschikbaar te stellen, kan dat materiaal onder de aandacht van de doelgroep gebracht worden. Ook wordt natuurlijk beeldmateriaal belangeloos ten behoeve van onze site beschikbaar gesteld, zoals uiteraard door de oprichters van de stichting (en dat bovendien onder CC4 licentie), maar ook fotografen als Leo van Hoek, Helmuth Tjemmes en Ben van Wevering.
- Verzamelaars hebben niet alleen veel genoegen aan het verzamelen en het beheren van hun verzameling, maar zij willen een en ander veelal graag delen. Dat kan natuurlijk tijdens een ‘gewone’ (fysieke) tentoonstelling, maar ook digitaal. Diverse bijdragen zijn al gedaan (waaronder heel wat prentbriefkaarten) en er is nog een en ander onderweg. De namen van allen die aan de opbouw van onze openbare beeldbank meewerken zijn bij iedere individuele foto, geluidstrack of video te vinden.
- Bedrijven die op Katendrecht gevestigd zijn of waren of daar actief zijn of waren. Zo werken het European China Centre Rotterdam ECCR en VolkerWessels Vastgoed mee aan de openstelling van het Santos pand op zaterdag 10 september 2011. Codrico woonde een lezing van onze stichting bij Ons Rotterdam bij en stuurde daarna spontaan een aantal historische foto’s. En vanzelfsprekend verwachten we ook materiaal van de andere ‘oude’ Katendrechtse bedrijven en zo nodig zullen wij hen ook in de loop van de tijd om een bijdrage benaderen.
- Iedereen die over interessant materiaal beschikt. Want het is toch zonde als onbekende oude verhalen en historische foto’s als het ware mee in het graf worden genomen? Ondertussen zijn de eerste interviews al gehouden en worden van diverse kanten de eerste fraaie documenten, foto’s en ander materiaal al beschikbaar gesteld. Zoals bijvoorbeeld geluidtracks door Jan Mulleman en Ellen van der Schalie.
- Iedereen die überhaupt kan en wil meewerken. Zo heeft bijvoorbeeld de Katendrechtse werkgroep Levendig & Leuk desgevraagd besloten om de tentoonstelling Dubbelportret van een Havenwijk wat langer te laten staan, tot en met de Dorpendag annex Open Monumentendag van september 2011. En krijgen we in toenemende mate reacties op ons materiaal, inclusief gelukkig ook correcties. Want echt, is is nog járen genoeg te doen! Zoals o.a. het doorspitten van dossiers en telefoonboeken en krantenarchieven; zoals het interviewen van oud-Katendrechters; zoals het bijhouden van ons fotoarchief (want de opname van vandaag wordt immers de herinnering aan ‘gisteren’); zoals al dat materiaal rubriceren en voor onze website toegankelijk maken.
- De Deelgemeente Feijenoord. De toenmalige deelgemeente materialiseerde haar steun door op 19 oktober 2010 ons subsidieverzoek te honoreren. Het bedrag van tweemaal 1.000 euro dat ons desgevraagd beschikbaar is gesteld lijkt misschien niet veel, maar past geheel in ons streven om aan te tonen dat er met de juiste aanpak met zo’n bedrag heel veel te doen is. Die subsidie is daarmee ook een duidelijke aanmoediging om op de ingeslagen weg door te gaan, in het belang van velen. Overigens blijft het gemeenschapsgeld, zodat we daar zo zuinig mogelijk mee omgaan. Zo hoefden we van die eerste € 1.000 slechts € 434,96 daadwerkelijk te gebruiken en van de tweede € 1.000 evenmin het totale bedrag, maar € 892,80.
- De Gemeente Rotterdam. Het Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam OBR heeft de medewerking verleend om een deel van het enige rijksmonument op Katendrecht, het Santos pand, tijdens de allereerste Dorpendag Rotterdam annex Open Monumentendag Rotterdam op Katendrecht (op zaterdag 10 september 2011) voor het publiek open te kunnen stellen.
Ja, dat kostte veel tijd, vergde heel wat inspanning. Zo spitten we oude adresboeken en telefoonboeken door. Struinden we internet af. Lazen we alles wat los en vast zit over Katendrecht. Doken in fotoarchieven. Volgden lezingen. Probeerden we het verband tussen de diverse informatie te leggen. Daarom praatten we ook met diverse oud-Katendrechters om met hun hulp de juiste verbindingen te leggen. Maakten we soms een kopietje van een oude foto om op onze fotosite te zetten. Tekenden we ook oude verhalen op. Vroegen we steeds weer om medewerking, om te checken of we op de goede weg zitten en om aanvullingen. En waren we degenen die een veilige plek voor hun authentiek archiefmateriaal zoeken, gedurende onze projectperiode graag behulpzaam om dit bij het Stadsarchief Rotterdam onder te brengen.
Stichting Historisch Katendrecht 